Mijnleven #343/365

Dit is wat iedereen die nog nooit een burn-out heeft gehad moet weten

Ken je iemand met een burn-out? JA, jij die dit leest kent mij. Misschien is het dan lastig te begrijpen wat ik tot 2011 als persoon heb meemaakt. Wellicht wist je het niet eens. Er zijn er die mij misschien wel wilden helpen, maar ik liet het ze toch niet toe. Wist je het, en heb jij je soms afgevraagd of ik mij (stiekem) niet een beetje aangesteld had. Nou, geloof mij, ik zorg ervoor dat ik nooit meer in dat zwarte dal terecht zal komen. Het was verschrikkelijk en vreselijk zwaar. Hieronder wordt het je uitgelegd wat je moet weten over een burn-out als je er zelf nooit een hebt gehad.

Burn-out heeft niet altijd alleen met werk te maken.
Er kunnen allerlei oorzaken voor burn-out zijn. Soms is het een privésituatie die mensen over het randje drijft of zoals bij mij de combi van beiden. Mijn leven, mijn onzichtbaar ziek zijn, het onbegrip en de lat te hoog leggen in mijn werk.

Vroeger was burn-out vooral een aandoening die in de werksfeer van veertigplussers voorkwam. Voor jonge mensen, die nog bezig zijn hun plek te vinden in de wereld, kan dit ertoe leiden dat ze steeds over hun grenzen gaan in de hoop zekerheid en een eigen identiteit te vinden. Wat het extra lastig maakt, is dat er geen model is. Zelfs ik kon niet kijken hoe mijn ouders dat deden op mijn leeftijd. Want álles was destijds anders!

Wat alle burn-outers gemeen hebben is dat ze over hun eigen grenzen zijn gegaan. Of door hun omgeving over hun grenzen zijn gedreven. Het aan alle verwachtingen willen voldoen. Het goed willen doen voor iedereen en daarin uiteindelijk het contact verliezen met de signalen van je eigen lichaam. Of de signalen wel opmerken, en ze herkennen uit verhalen van lotgenoten en later ook bespreekbaar gemaakt met de huisarts om vervolgens er ook niet verder mee te kunnen, dan slikken van weer een ander medicijn en het onbegrip want er is niets uit de onderzoeken gekomen.

“Niet de zwakke mensen, maar de sterke mensen krijgen een burn-out, zegt men. Er kon altijd nog meer bij, bij mij, want het hield niet op!” Ik heb letterlijk en zeker figuurlijk heel wat afgesport in mijn jaren waarin ik mijn rugzak droeg, deze werd destijds verwisseld voor een strontkar, en ik moest door, sleepte het overal heen! De gedachten; Zal ik mijn auto tegen die boom aanrijden? Schoten met regelmaat door mijn hoofd. Het werd teveel, de lichamelijke klachten, de extreme vermoeidheid, de ellende uit mijn verleden, somber zijn, depressies, het niet meer weten hoe ik gelukkig moest leven, dit alles gaf mij deze gedachte…. En de wens, voor altijd rust!

Burn-out wordt helaas nog vaak gezien als een zwaktebod. Was ik niet sterk genoeg om een doorsnee last te kunnen dragen. Een psycholoog heeft mij verteld dat ik juist een heel sterk mens ben met een bovengemiddeld incasseringsvermogen, alleen nooit het goede voorbeeld heb gezien en het daardoor ook niet geleerd heb om in te zien wat juist was voor mij, mijn energie batterij ging kapot, gewoon versleten en is niet meer te vervangen!

Daardoor nam ik namelijk niet op tijd gas terug als het mij teveel werd. Ik gaf ook nooit op tijd mijn grenzen aan. Sterker had ik ze wel, grenzen? Al voelde het nog zo onprettig ik dealde met dat gevoel. Ben zeker perfectionistisch. Mijn strategie om met een probleem om te gaan is accepteren en nog een stapje harder lopen en nog meer oplossingen bedenken of afleiding zoeken, dan mijn last die ik draag op te lossen. Daarom zijn we vaak zulke geliefde werknemers. Je kunt alles aan ze vragen en ze staan voor iedereen klaar, want dan hoef je niet aan jezelf te werken.

Ook zijn er onder burn-outers veel HSP’ers (hoogsensitieve personen). Mensen die veel oppikken van anderen. Ze voelen het verdriet, de behoefte en de blijdschap van een ander. Soms kunnen ze zelfs niet goed onderscheid maken tussen hun eigen gevoel en dat van een ander. Daarom komen ze eerder tegemoet aan wat een ander wil, vaak ten koste van zichzelf.

Burn-out is echt geen aanstellerij of luxeziekte.

Dit is meteen de reden dat ik behoorlijk pissig was over de woorden het zal wel tussen je oren zitten. Bewezen is wel dat narcisten meer kans hebben om in een burn-out te geraken, maar dat betekent niet dat een groot deel van de burn-outers dus automatisch narcistisch is. Integendeel; Dat is de verkeerde kant op redeneren (denk: alle kraaien zijn zwarte vogels, maar niet alle zwarte vogels zijn een kraai).

Een belangrijk kenmerk van een narcist is gebrek aan een invoelend vermogen. Mijn ervaring en kennis tot zover is dat burn-out juist het tegenovergestelde van narcisme is. Inmiddels heb ik vele verhalen van mensen met burn-out gelezen. Vaak gaan deze mensen hun weg proberen te vinden in een snel veranderende wereld.

Burn-out is ook geen aanstellerij of luxeziekte. Het is echt niet zo dat je met een burn-out lekker de hele dag op de bank ligt te chillen. Lichamelijk, geestelijk en emotioneel ligt alles in iemand met burn-out overhoop. Dat is een verschrikkelijk gevoel. Ik was compleet op. Klaar met leven. Dit is bovendien ook meetbaar. Werd jammergenoeg destijds niet eens gezien als burn-out door mijn huisarts.

Burn-out is meetbaar

Bij mensen met een burn-out zijn meetbaar een aantal dingen zwaar beschadigd. De hormoonhuishouding is uit balans. Dit zorgt voor slapeloze nachten en enorme energieschommelingen. Het zenuwstelsel is zwaar overprikkeld. Daardoor kan iemand al schrikken van de telefoon die overgaat of ineens helemaal in paniek raken in een te volle trein. Vaak is er op het lichaam ook roofbouw gepleegd met alle gevolgen van dien (slechte conditie, verminderde weerstand).

Door al deze factoren zijn lichaam en geest over gegaan op standje overleven. De energie batterij is niet vervangbaar. Het gevolg is dat noodzakelijke signalen die het lichaam afgeeft als het wil eten, bewegen, slapen etc. worden onderdrukt. Dit maakt het herstel van burn-out ook zo lastig. Je wilt wel slapen, maar je kunt niet. Je weet dat je moet eten, maar je kunt slechts weinig tot je nemen (of juist veel teveel. Of je eet en bent daarna misselijk). Mij heeft deze weg 3 jaar gekost om te knokken naar degene die ik nu ben. Wat een ellende!

Het geheugen en concentratievermogen van iemand met burn-out raken (zwaar) aangetast. Drie dingen onthouden die je in de supermarkt wilt kopen is al teveel. En je langer dan een paar minuten op een tekst concentreren is onmogelijk. Voor sommige mensen gaat dit zelfs zo ver dat ze nog geen zin kunnen lezen of het helemaal anders lezen of zoals ik deed typen. Een televisieserie langer dan vijf minuten kunnen volgen was al een ramp omdat mijn hoofd zo vol zat. Ik kon zelf niet meer de vreugde uit mijn leven halen, laat staan genieten van manlief en kids.

Omdat het werkgeheugen vaak de dupe is, wordt het lastig om je te concentreren op gesprekken en hoofd- van bijzaken te onderscheiden. Met dit deel van je geheugen kun je meerdere dingen tegelijk ‘oproepen’ en verbanden leggen. Misschien heb je weleens gemerkt dat iemand met burn-out grote moeite heeft om de lijn van een gesprek goed te volgen bijvoorbeeld.

En zo zijn er nog een heel aantal zaken die objectief meetbaar ‘mis gaan’ in het lichaam en de geest van iemand met burn-out.

Het herstel kost veel tijd en gaat met ups en downs

Het lastige is dat je er misschien ook wel alles aan doet om die ander er bovenop te helpen, zelfs als je het niet helemaal begrijpt. Dit is precies hoe mijn man het voelde tijdens mijn burnout. Hij deed er echt alles aan om me te helpen. Een weekendje naar een hotel. Me moed inpraten. Zelfs meehelpen in het huishouden, omdat ik zo totaal van mijn padje was dat ik dat de eerste maanden niet meer zelf kon.

Maar hij voelde ook mijn frustratie. Want iedereen deed toch zoveel voor me, en toch leek het niet beter te gaan. Kon ik mezelf niet een beetje bij elkaar pakken?

Misschien kun je niet helemaal begrijpen wat de ander van binnen doormaakt. Je ziet je geliefde (/ dochter/ broer/ beste vriend) wel worstelen, maar je kunt er ook niet helemaal bij. Kom op, een beetje extra rust en dan moet het toch wel weer beter gaan?

Helaas was het niet zo makkelijk. Zoals ik hierboven heb beschreven is burn-out zowel een lichamelijke als een geestelijke en emotionele aandoening. Iemand kan een goede dag hebben, maar doordat de hormoonspiegel nog zo van slag is kan het daarna opeens weer even minder gaan. Als burn-outer kun je bovendien door de lichamelijke en geestelijke overprikkeling niet bufferen, dus alles komt onmiddelijk binnen. Daarom raakt iemand met burn-out van slag om iets wat in jouw ogen misschien maar heel klein is.

Wat jij kunt doen voor iemand met een burn-out
Zoals je hebt gezien is er bij een burn-out meer aan de hand dan een beetje overwerkt zijn.

Als je iemand met een burn-out wilt helpen, is het allerbelangrijkste dat je geen verwachtingen hebt over de snelheid van het herstel. En dat je er begrip voor hebt dat het vandaag goed kan gaan, terwijl je geliefde morgen weer in de put zit. Dat hoort er echt bij.

Wat je met dat besef kunt doen is ontzettend belangrijk. Want als jij accepteert dat de ander tijd en ruimte nodig heeft om te herstellen, en misschien ook zichzelf opnieuw uit te vinden, dan kun jij de rots in de branding zijn. Het is voor de burn-outer net zo zwaar en verwarrend dat het herstel met ups en downs gaat. En dat hij / zij misschien andere dingen wil van het leven.

Jij kunt de burn-outer moed inpraten. Mijn man was daar tijdens mijn burn-out heel goed in. Hij vond het heel moeilijk om me zo te zien en was ook weleens gefrustreerd (lees zijn kant van het verhaal in zijn brief daarover). Maar hij wist me er tijdens een dip of na een paniekaanval altijd weer van te overtuigen dat er ook weer een betere dag zou komen. En hij wees me constant op de lichtpuntjes van het leven, of zoals hij het gebruikt, zijn geluk laden kast (‘Je voelt je nu rot, maar vanochtend had je voor het eerst geen hoofdpijn. Dat is al een heel goed teken’). Hij liet zien dat ik bij een klote dag een lade van het mooie herinneringen kastje open kan schuiven en weer even mag genieten ook heeft hij me nooit overvraagd. Als we uit zouden gaan in de stad, maar dat lukte me niet, dan zette hij me niet onder druk. In plaats daarvan maakte hij het dan thuis gezellig door kaarsen die branden, nam werkelijk mij alles uithanden. Zat ik er echt doorheen kon hij mij uren knuffelen. Dat mis ik nu nog wel eens, nu dat niet perse nodig is 😉

Zorg goed voor jezelf

Dit kennen we allemaal van het vliegtuig. Je moet eerst je eigen zuurstofmasker opzetten, voordat je dat bij een ander mag doen. Doe je dat niet, dan stik je misschien wel terwijl je de ander probeert te helpen. Dit is dus een belangrijke boodschap als iemand die dichtbij je staat een burn-out heeft. Zorg dat je ook je eigen leven leuk houdt.

Zorg dat je genoeg dingen doet waar je energie van krijgt. Houd jouw zuurstoflevel hoog. Heb hobbies, ga leuke dingen doen met vrienden en ga naar je werk.

Je kunt, helaas, de huishoudelijke taken misschien even niet gelijk verdelen (als je een partner met burn-out hebt). Dat is gewoon teveel voor een burn-outer. Maar misschien kun je samen op oplossingen komen, zoals durf anderen te vragen om te helpen en verdeel de taak. Je kunt er gewoon oké mee zijn als het huis wat minder opgeruimd is. Wij doen het nog, ik kook dan ruimt hij af of andersom. Mijn energie batterij komt nooit meer vol. Ik zal moeten dealen met mijn lichaam en onverklaarbare lichamelijke klachten de extreme vermoeidheid de diagnoses en vooral mijn dagelijkse taak verdeling.

Hoe je het ook doet, heb liefde / vriendschap voor jezelf en voor de ander. Blijf open communiceren en vind nieuwe manieren om met dingen om te gaan.

Heb jij iemand met burn-out in je omgeving? Hoe ga jij daarmee om?

Liefs, Ursula




0

Vind je dit een leuk bericht? Geef een hartje!

0

Dit vind je misschien ook leuk

Laat een reactie achter

Wij gebruiken deze gegevens alleen om eventueel te kunnen reageren op je reactie of vraag, niet voor commerciële doeleinden zoals advertenties. De gegevens worden maximaal 6 maanden bewaard. Jouw e-mailadres zal niet gepubliceerd worden.